Πώς «διέγραψε» το χρέος του ο Διονύσιος των Συρακουσών
Ίσως ακούγεται σαν «ατάκα» από την ταινία «Γάμος… αλά Ελληνικά» αλλά πραγματικά το χρέος είναι μια ελληνική υπόθεση από την αρχαιότητα!
ΙΣΤΟΡΙΑ 1η :
Λέγεται ότι η πρώτη χρεοκοπία στην ελληνική ιστορία δεν έχει να κάνει με τη ..
“λεηλασία” του ταμείου του ναού της Δήλου (που αναφέρεται παρακάτω), αλλά με το δάνειο που εισέπραξε από τους υπηκόους του ο σπάταλος τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος. Αυτό που θα έπρεπε ίσως να κάνουν σήμερα οι ευρωπαίοι , δηλαδή να «κόψουν» χρήμα, το έκανε πρώτος ο Διονύσιος. Στην αρχή προσπάθησε να μαζέψει χρήματα από άλλες πόλεις-κράτη, χωρίς όμως να τα καταφέρει. Αφού είδε ότι δεν έχει αποτέλεσμα αυτή η μέθοδος έδωσε διαταγή, υπό την απειλή θανατικής ποινής, οι συρακούσιοι να του παραδώσουν όλα τα χρήματα τους. Μόλις συγκεντρώθηκαν όλα τα νομίσματα, μετέτρεψε όλες τις δραχμές σε δίδραχμα! Κατόπιν τους τα επέστρεψε κανονικά μόνο που πλέον άξιζαν το μισό. Με τα υπόλοιπα μισά που κράτησε ξόφλησε τα χρέη κι έτσι κατάφερε να εξαφανίσει τα δημοσιονομικά προβλήματα της ηγεμονίας του.
ΙΣΤΟΡΙΑ 2η: Δήλος 454 πχ.
Η πρώτη χρεοκοπία στο κόσμο
Το 454 π.Χ., λοιπόν, και ενώ η περίφημη αθηναϊκή συμμαχία έχει ανασυσταθεί, 13 πόλεις-κράτη προχώρησαν σε δανεισμό από τον Ναό της Δήλου. Οι δέκα πόλεις-κράτη, όμως, δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, προχωρώντας έτσι στην πρώτη… στάση πληρωμών της παγκόσμιας ιστορίας!
Δύο από τις δέκα πόλεις-κράτη, μάλιστα, δεν μπόρεσαν τελικά να αποπληρώσουν τα χρέη τους, ενώ οι υπόλοιπες οκτώ ζήτησαν αυτό που αποκαλείται… επαναδιαπραγμάτευση χρέους.
Η στάση πληρωμών στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν, λοιπόν, άγνωστο φαινόμενο, διότι -όπως λέγεται- οι αρχαίοι Έλληνες ως έμποροι αναγνώριζαν αυτό που αποκαλείται σήμερα συνυπευθυνότητα χρέους – δηλαδή ότι ο δανειστής πρέπει να αναλαμβάνει μερίδιο του ρίσκου αν κάτι πάει στραβά. Το θέμα είναι, πάντως, ότι πολλά από τα δάνεια χορηγήθηκαν τότε με τη σίγουρη πρόβλεψη ότι ο οφειλέτης θα αποδειχτεί τελικά ανίκανος να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Μετά το «κανόνι» ο Περικλής μετέφερε το ταμείο της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Έκτοτε οι αποφάσεις λαμβάνονταν μόνο από την Αθήνα και ο φόρος οριζόταν από την Εκκλησία του Δήμου.
ΙΣΤΟΡΙΑ 3η: Σπάρτη 5ος αιώνας π.χ.
Η πρώτη περίπτωση καταγεγραμμένης δημόσιας δανειακής πράξης που γνωρίζουμε
Τον 5ο αιώνα π. Χ., οι κυβερνώντες της Σπάρτης και πολλών άλλων συμμαχικών πόλεων – κρατών, ελλείψει χρημάτων, όταν το 431 π. Χ. ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, που τους έφερε αντιμέτωπους με την Αθήνα, δανείστηκαν άτοκα πόρους που δεν μπορούσαν να καταλάβουν: τις αποταμιεύσεις των ιερών της Ολυμπίας και των Δελφών, που προορίζονταν θεωρητικά για τις τελετές και τη συντήρηση των ιερών χωρών».
Αυτή ήταν μια πρώτη προσέγγιση του «θεσμού», η οποία, ωστόσο, δεν είχε ακριβώς τη μορφή του κρατικού δανείου
ΙΣΤΟΡΙΑ 4η: Αθήνα 426 π.χ.
Η πρώτη «τρόικα»
Οι Αθηναίοι ήταν αυτοί στους οποίους κατοχυρώνεται και αυτή η «ανακάλυψη καθώς, στο αντίπαλο στρατόπεδο, η Αθήνα, η οποία σταδιακά καταστρεφόταν από αυτό τον πόλεμο, έπρεπε κι εκείνη να δανειστεί από τους ναούς.
Έτσι, από το 426 π. Χ. έως το 422 π. Χ. οι υπεύθυνοι της πόλης συνήψαν τρία δάνεια με τους ιερείς των ναών της Αθηνάς Πολιάδος, της Αθηνάς Νίκης και της Αρτέμιδος (σ. σ. οι οποίοι, υπό μία έννοια, θα αποτελούσαν και την «τρόικα» της εποχής), έπειτα από ιερά από άλλες περιοχές (σ. σ. ως γνωστόν, ο δανεισμός φέρνει κι άλλον δανεισμό), παροτρύνοντας τον λαό να τους δανείσει τους πόρους του προσφέροντάς του σε αντάλλαγμα κάθε είδους τιμές. Ωστόσο», καταλήγει ο Ατταλί, «οι κινήσεις αυτές δεν απέτρεψαν το τέλος του Xρυσού Aιώνος της Αθήνας, εξαιτίας της καταστροφικής αυτής σύρραξης».
Ο πόλεμος τελείωσε, όπως τελείωσε, οι κακές συνήθειες όμως, όπως αυτή του κρατικού δανεισμού, δεν κόπηκαν. Μάλιστα, έγιναν χειρότερες, υπό την έννοια ότι οι πρόγονοί μας γρήγορα «συνέλαβαν» και την… ιδέα της αθέτησης υποχρεώσεων.
ΙΣΤΟΡΙΑ 5η:
594 π.χ. Σεισάχθεια – Η πρώτη διαγραφή χρέους
Ο όρος είνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Περιμένουμε της άποψης σας